Πέμπτη 18 Ιανουαρίου 2018

Αὐτοκτονία & νεκρώσιμη ἀκολουθία - π. Βασιλείου Μπακογιάννη


 Αὐτοκτονία & νεκρώσιμη ἀκολουθία

ὑπό ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Εἶναι ἀρχαία παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας   νά μήν κηδεύεται αὐτός πού αὐτοκτονεῖ, ἐκτός ἄν εἶναι τρελός ἤ δαιμονισμένος (ΙΔ΄ Ἀπόκρισις Τιμοθέου, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας). Μέχρι στή δεκαετία περίπου τοῦ 1980 ἡ Ἐκκλησία στήν πατρίδα μας  δέν κήδευε τόν αὐτόχειρα,  ἀλλά οὔτε καί ἐπέτρεπε τήν ταφή του  σέ νεκροταφεῖο. Τόν ἔθαβαν  ἔξω στά χωράφια, ὅπως ἔθαβαν τά ζῶα.  Καί τό ἀξιοπρόσεκτο εἶναι πώς οἱ συγγενεῖς τοῦ νεκροῦ τό «τυπικό»  αὐτό τό δέχονταν ἀδιαμαρτύρητα, γιατί εἶχαν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στίς διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας.  Πίστευαν, πώς ὅ,τι κάνει ἡ Ἐκκλησία τό κάνει πρός σωτηρία, καί ὄχι πρός ἀπώλεια. Καί ἀναμφίβολα ἔτσι εἶναι.

   Ἡ Ἐκκλησία δέν κηδεύει τόν αὐτόχειρα, γιατί    θέλει νά βάλει «φρένο» σ’ αὐτή τήν ἁμαρτία. «Τό ὅτι θά μέ θάψουν  σάν σκυλί, μέ κάνει νά μήν αὐτοκτονῶ», ἔλεγαν παλαιότερα στήν ἐξομολόγηση. Ὑπάρχει καί ἄλλος λόγος, πού ἡ Ἐκκλησία δέν κηδεύει τόν αὐτόχειρα. 
      Ἡ κηδεία εἶναι τιμή γιά τόν νεκρό. Ὁ ἱερέας δέν περιμένει νά φέρουν τό νεκρό στό Ναό, ἀλλά πάει ὁ ἴδιος στό σπίτι τοῦ νεκροῦ, καί  φέρνει τόν νεκρό στό Ναό,  μέ λαμπάδες καί ἑξαπτέρυγα, ψέλνοντας καθ’ὁδόν, κατά τό τυπικό,  τό «Ἅγιος ὁ Θεός», ὅπως γίνεται στίς Λιτανεῖες. Τίθεται στό κέντρο τοῦ Ναοῦ (καί ὄχι στόν Πρόναο, ἤ στό προαύλιο), ψέλνοντας τά σχετικά τροπάρια τῆς νεκρωσίμου ἀκολουθίας.  Ὁ ἱερέας καί πάλι  συνοδεύει τόν νεκρό   γιά τήν τελευταία του κατοικία, καί πάλι μέ λαμπάδες καί ἑξαπτέρυγα!  Τέτοια τιμή προσφέρει ἡ  Ἐκκλησία στόν νεκρό.
     Ὅμως,  ὅταν ἕνας πεθαίνει  στήν ἁμαρτία, ὅπως εἶναι ἡ αὐτοκτονία,  πρέπει νά τιμᾶται ἀπό τήν Ἐκκλησία;  Καί ἄν τιμηθεῖ (κηδευθεῖ)  ὠφελεῖται ἤ ζημιώνεται ἡ ψυχή του;  Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος, ἀφοῦ ἀναφέρει  μερικά σχετικά περιστατικά,  καταλήγει στό συμπέρασμα: «Εἶναι λοιπόν φανερό, ὅτι ὅσοι ἔχουν διαπράξει βαριές ἁμαρτίες, σέ τίποτε δέν ὠφελοῦνται ἀπό τόν ἐνταφιασμό τους σέ ἱερούς τόπους (=πόσο μᾶλλον ὅταν «διαβάζονται» μέσα στόν Ναό), ἀλλά λαμβάνουν περισσότερο κρῖμα. Συνένοχοι εἶναι σ’ αὐτό καί ὅσοι τούς θάβουν» (Εὐεργετινός τ. Δ’ Ὑπόθεση ΛΣΤ’. Κεφάλαιο Α΄ 2).
Εἶναι ὄντως ἀποκαρδιωτικό, ἀλλά καί ἄκρως ταπεινωτικό, ὅταν ὁ ἄνθρωπος,  αὐτό τό ἀριστούργημα τῆς δημιουργίας,  καί προπαντός ὁ χριστιανός ὡς μέλος τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ,    νά κλείνει τόν κύκλο τῆς ἐπίγειας βιοτῆς του, χωρίς τήν παρουσία τῆς Μητέρας Ἐκκλησίας, καί νά θάβεται  σάν ἄλογo ὄν.  Ἀκόμα καί ὁ πιό ἄσπλαγχνος λυγίζει μπρός σ’ αὐτό τό «ἀπάνθρωπο» συμβάν.  Ὁ Θεός δέν  συγκινεῖται; Δέν θά ἐλεήσει αὐτό τό «ἀδικοχαμένο» πλᾶσμα Του;  Καί βέβαια θά τό ἐλεήσει. «Ὁ πανάγαθος Θεός ψάχνει γιά εὐκαιρίες, γιά νά μᾶς κατακλύσει μέ τό ἔλεός Του. Γι’ αὐτό σᾶς παρακαλῶ: Προκειμένου ὁ νεκρός μας ἀδελφός νά βρεῖ ἔλεος ἀπό τόν Κύριο, θάψτε τον  χωρίς τή νεκρώσιμη ἀκολουθία», εἶπε ὁ  Ὅσιος Παχώμιος ὁ Μέγας σέ συγγενεῖς πού  κήδευαν ἕναν  καλόγηρο,  πού ζοῦσε σέ ἀμέλεια. Τό ἔκαναν.  Καί ἡ ψυχή τοῦ νεκροῦ, ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς καταφρονήσεως,  βρῆκε ἔλεος ἀπό τόν πολυέλεο Θεό ( Εὐεργετινός . τ .Δ´, Ὑπόθεση ΛΖ΄. Κεφ. Γ΄). Πρᾶγμα πού σημαίνει, πώς  ὅταν ὁ αὐτόχειρας δέν κηδεύεται, ἀλλά θάβεται σάν ζῶο, γι’αὐτή τήν περιφρόνηση, κερδίζει τήν εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ, καί  βρίσκει ἔλεος.
Ὅμως, σήμερα ἡ ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησία  κηδεύει,  κατ’ οἰκονομία,  τόν αὐτόχειρα, πρός χάρη τῶν συγγενῶν του. Τώρα, ἄν αὐτή ἡ οἰκονομία, εἶναι πρός ὄφελος τοῦ   συγκεκριμένου  νεκροῦ, αὐτό  μόνο ὁ Κύριος τό γνωρίζει. Ὅμως, ὑπάρχει θέμα.
Ἕνας  σκοτώνει τή γυναίκα του, τό παιδί του, τή πεθερά του, καί στό τέλος αὐτοκτονεῖ. Καί ἡ Ἐκκλησία τόν τιμᾶ, κηδεύοντάς τον. Παρακαλεῖ  τόν Κύριο νά ἀναπαύσει τόν δοῦλον, τόν ὁποῖον ὁ Κύριος « μετέστησεν ἐκ τῶν προσκαίρων». Μά δέν τόν μετέστησεν ὁ Κύριος. Γι’αὐτό, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὁ Πενταπόλεως λέει, πώς ὅταν ἡ Ἐκκλησία κηδεύει τόν αὐτόχειρα, ψεύδεται ἐνώπιον  τοῦ Κυρίου!  Καί νά ἦταν μόνο αὐτό; Ἡ Ἐκκλησία θά ψάλει καί   γι’ αὐτόν πού σκότωσε ἐν ψυχρῷ  τρεῖς ἀνθρώπους, καί στό τέλος αὐτοκτόνησε, τό  «μακαρία ἡ ὁδός ᾖ πορεύῃ σήμερον, ὅτι ἡτοιμάσθη σοι τόπος ἀναπαύσεως».  Κάτι  λοιπόν πρέπει νά γίνει. 
     Ἐφόσον ἡ Ἐκκλησία κηδεύει τόν αὐτόχειρα, θά πρέπει ἀπό τήν ἐν χρήσει νεκρώσιμη ἀκολουθία νά ἀποσιωπῶνται τά τροπάρια πού δέν ἔχουν σχέση μέ τήν συγκεκριμένη περίπτωση ἤ τό καλύτερο,   νά γίνει   μιά ἄλλη νεκρώσιμη ἀκολουθία (ὅπως ἔχει γίνει γιά τά νήπια,  γιά τούς ἑτεροδόξους καί γιά ἄλλους) μέ ἄλλα τροπάρια, μέ ἄλλες «εὐχές», μέ ἄλλο εὐαγγέλιο,  ἀπόστολο κ.λ.π. (ὅπως ἔχει γίνει καί γι’αὐτούς πού παντρεύονται γιά δεύτερη φορά, « ἀκολουθία εἰς δίγαμον»).    
    Ἄλλωστε, τόσες καί τόσες ἀνώφελες  καινοτομίες γίνονται σήμερα στήν Ἐκκλησία,  καί μάλιστα μέ  σκανδαλώδη ἄνεση,   γιατί, λοιπόν,  νά θεωρεῖται ἁμάρτημα αὐτή ἡ συγκεκριμένη ἀλλαγή; Ἀλήθεια, αὐτοί πού πρωτοστατοῦν  σ’ αὐτές τίς καινοτομίες  (ἐνίοτε  ἐπιζήμιες), ἐδῶ,  πού ὄντως ὑπάρχει λόγος,  θά κάνουν κάτι,  ὥστε νά εἰσαχθεῖ στήν Ἐκκλησία μιά εἰδική νεκρώσιμη ἀκολουθία γιά τούς αὐτοκτονοῦντες;   

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Για πόσα πράγματα δεν έχουμε ιδέα κύριε Κωστόπουλε. Πραγματικά γιαλαντζί χριστιανοί είμαστε.

Ευχαριστούμε που ανεβάζετε τέτοια κείμενα που δεν τα έχουμε ακούσει αλλού για τον έναν ή τον άλλο λόγο και συμβάλουν στην πνευματική μόρφωση μας.

Ανώνυμος είπε...

Η Εκκλησία βάζοντας νερό στο κρασί κατάντησε το κρασί νερό. Παντού κάνει υποχωρήσεις για λόγους κλπ κλπ. προσωπικά πιστεύω ότι δεν έπρεπε να γίνει ταφή σε ναό από ιερέα. Το μόνο που θα μπορούσα να ανεχθώ είναι μια άλλη διαφορετική ακολουθία και όχι η συνήθης.
Πέτρος Κ.

Βασίλειος Γιαννάκης είπε...

Αν ΠΡΑΓΜΑΤΙ θέλουμε να ελεηθει ο αυτόχειρας πρέπει να ακολουθήσουμε αυτά που αναφέρει ο Αρχιμανδρίτης π. Βασίλειος.Αν θέλουμε..... Και κάτι που μου κάνει τρομερή εντύπωση: Είναι τόσο δυσκολο να ασχοληθούν οι αρμόδιοι να γίνει άλλη ακολουθία ;;; Διότι με αυτήν κοροϊδεύουμε τον ΚΥΡΙΟ, Όπως σωστά αναφέρει το άρθρο. Αφού μπορούνε να κάνουν μια που να άρμοζει στην συγκεκριμένη περίπτωση, αφού δεν γίνεται; αφού μπορούνε.. άρα Δεν ενδιαφέρονται... Δεν τους νοιάζει!!!! Τί άλλο μπορώ να σκεφτώ;;;

Ανώνυμος είπε...

Το μόνο που ενδιαφέρει κατά κανόνα τους Δεσποτάδες είναι η προβολή και τα εφέ από τα ΜΜΕ. Αυτά τα θέματα είναι παρωνυχίδες! Μια παρατυπία ακόμη κοντά σε τόσες άλλες δεν είναι και τόσο σοβαρό ζήτημα!!! Κατά τ΄άλλα κόπτονται κάποιοι "ακραιφνείς" σούπερ ορθόδοξοι Μητροπολίτες μήπως ζημιωθεί η Εκκλησία και κατ επέκταση οι πιστοί από τους παπικούς, τους μουσουλμάνους, τους μονοφυσίτες κλπ, κλπ! Αφού εμείς οι ίδιοι με την καταστροφική αδιαφορία μας, αφήνουμε το κοσμικό φρόνημα να κυριαρχήσει σε όλους τους θεσμούς και τις παραδόσεις μας, δεν πρέπει να αμφιβάλλουμε για την τελική απώλειά μας.

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχώς τους περισσοτέρους Δεσποτάδες τους ενδιαφέρει μόνο η προβολή από τα ΜΜΕ και τα εφέ. Τέτοια ζητήματα τα θεωρούν παρωνυχίδες ασήμαντα. Μια παρατυπία κοντά σε τόσες άλλες!! Αφήνουμε σε όλους τους θεσμούς και τις παραδόσεις μας να εισβάλλει το κοσμικό φρόνημα και κατά τ΄άλλα κόπτονται κάποιοι εξ αυτών "ακραιφνείς" Ορθόδοξοι, μήπως κινδυνεύσει η Εκκλησία και οι πιστοί, από τους παπικούς, τους μονοφυσίτες, τους μουσουλμάνους κλπ κλπ. Να ήμαστε σίγουροι ότι με τέτοια καταστροφική αδιαφορία σε τέτοια "μικροζητήματα" σίγουρα ετοιμάζουμε την απώλειά μας!

Ανώνυμος είπε...

Η Εκκλησία πάντα έκανε την οικονομία την Ποιμαντική. Το ότι την νεκρώσιμη ακολουθία την τελεί ένας ιερέας σεμνά και ταπεινά είναι για την παρηγοριά των οικείων. Όσο για τον ενταφιασμό εκτός κοιμητηρίου αυτό γινόταν στα χριστιανικά κοιμητήρια. Σήμερα στα δημοτικά κηδεύουν άθεους (πολιτική κηδεία) χιλιαστές μουσουλμάνους κλπ.
Μην είμαστε σκληροί.

Ανώνυμος είπε...

Μα δεν είναι ψυχικά ασθενής, ούτως ή άλλως, για να καταλήξει κανείς στην αυτοκτονία; Διερωτούμαι, εννοείται χωρίς να θέλω να δώσω ελαφρυντικά σε μια τέτοια πράξη. Ίσως, λέω, μπορεί να 'μαι λάθος, η Εκκλησία θεωρεί σήμερα πως ο πολυέλεος και πολυεύσπλαχνος Κριτής θα αποφασίσει για τη μοίρα αυτής της ταλαίπωρης ψυχής. Αν εδώ, εννοώ σ' αυτό τον κόσμο, κάνουν άλλη νεκρώσιμη ακολουθία για την περίπτωση της αυτοκτονίας, είναι σαν να επεμβαίνουν στο έργο Του Θεού. Μ' αυτό τον τρόπο, κρίνουν τον νεκρό. Και αυτό ανήκει στη δικαιοδοσία Του Μεγάλου Δικαστή μονάχα. Αναρωτιέμαι ποια νεκρώσιμη ακολουθία πρέπει να ακολουθηθεί στον πατέρα που βίαζε και κακοποιούσε το ανήλικο κοριτσάκι του. Η νεκρώσιμη ακολουθία, θα έμοιαζε τότε με δικαστήριο. Μια νεκρώσιμη ακολουθία για κάθε περίπτωση!

Ανώνυμος είπε...

Είναι ένα λεπτό θέμα στο οποίο θα πρέπει να υπάρχει αντιμετώπιση με επιείκεια για τους απελπισμένους δικούς του που ζουν τον εφιάλτη της απώλειας του ανθρώπου τους χωρίς κανένα σημείο σωτηρίας. Η ακολουθία είναι φάρμακο ελπίδα στην απελπισία των επιζώντων.

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστούμε για το άρθρο..!

Ανώνυμος είπε...

Μακάρι να δρουσε αποτρεπτικά η μη απόδοση τιμών στους αυτόχειρες.Ανέφερε ο συντάκτης του άρθρου π.Βασίλειος, ότι κήδευαν μόνο τους ψυχοπαθείς και τους δαιμονισμένους.Είναι ιατρικά αποδεδειγμένο,ότι αυτόχειρες που επιβίωσαν μετα από απόπειρα, στον έλεγχό τους διαπιστώθηκε ότι είχαν πολύ χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη) και σεροτονίνης(νευρομεταβιβαστής).Αυτό αποδεικνύει ότι ο αυτόχειρας έχει παθολογικό οργανικό υπόστρωμα. Με ποιά λοιπόν λογική τον καταδικάζεις να κηδευθεί χωρίς εκκλησιαστικές τιμές;Και γιατί κηδεύουμε καποιον που σκοτώνεται σε τροχαίο ατύχημα ενώ τρέχει με 200 χιλιομετρα την ώρα ή μεθυσμένος;δεν είναι αυτός αυτόχειρας;Γιατί κηδεύουμε τους χρήστες ουσιών; και βέβαια πρέπει να υπάρχει οικονομία και για τους οικείους του αυτόχειρα,που στη σημερινή εποχή(αλλά και πάντα)η αυτοκτονία αποτελεί κοινωνικό στίγμα και στον πόνο της απώλειας προστίθενται και όι κοινωνικές επιπτώσεις.Εξ άλλου η μη απόδοση τιμών στους αυτόχειρες καθιερώθηκε από τον Αγιο Αυγουστίνο,τον κατ'εξοχήν ηλεημένο.Μήπως λοιπόν ήμασταν μέχρι τώρα υπερβολικοί;Κάποτε,μια συγγενής ενός αυτόχειρα, ο οποιος αυτοκτονησε πεφτωντας από μια γέφυρα, πήγε απελπισμενη σε κάποιον πνευματικό ,κλαίγοντας που χαθηκε η ψυχή του.Και ο πνευματικός της είπε:" κιαν παιδί μου μετανόησε ενώ έπεφτε, μεχρι να φτάσει στό νερό;"

Ανώνυμος είπε...

Οι αππόψεις του 22 Ιαν 9.35 έχουν βάση και με επηρέασαν. Ας τις προσέξουν οι αρμόδιοι και ο συντάκτης.